Espresso là món đồ uống cực kỳ phổ biến trong menu của những quán cafe hiện đại. Điểm chung của những quán cafe này là không mang âm hưởng truyền thống thường thấy, chỉ chuyên phục vụ các loại cafe pha chế du nhập từ nước ngoài (Italy, Mỹ…).
Câu hỏi về Espresso hẳn đã quanh quẩn trong đầu nhiều bạn từ trước tới nay mà chưa có ai giải đáp cụ thể. Đây sẽ là bài post đầy đủ chi tiết cho các tín đồ cafe hiểu về thức uống siêu nổi tiếng này trên thế giới.
Espresso là gì? Có “thượng đẳng” hơn cafe thường?
Espresso là cà phê nguyên chất được pha chế từ máy nén áp suất cùng với nước gần sôi, tạo ra hương vị thơm ngon nguyên bản của cà phê chỉ trong một thời gian ngắn đáng kể.
Xuất thân từ nước Ý, Espresso cafe có thể được pha từ đa dạng các loại hạt cà phê (Robusta hay Arabica) tuỳ chọn, nhưng phổ biến tại các nước phương Tây vẫn là hạt Arabica. Trông rất đơn giản với màu đen nâu quen thuộc, nhưng quy trình để biến hạt cafe thô thành chuẩn vị Espresso lại là vấn đề tỉ mỉ hơn bạn nghĩ.
Thông thường, một tách Espresso chuẩn sẽ được chiết xuất từ khoảng 10g cafe xay, đủ rót vào cốc nhỏ khoảng 25-30ml. Đây là quy chuẩn tương đương 1 shot Espresso, kèm thêm lớp bọt xốp nâu đặc trưng (và cả kem nếu bạn chủ động đề nghị thêm vào).
Cách làm và đặc trưng của Espresso cũng khác xa thể loại cafe đen pha từ phin lọc thường thấy ở nước ta.
- Cafe phin đen: Sử dụng phương pháp lọc thủ công, phải mất tầm 10 phút để nước sôi dần thẩm thấu qua lớp hạt cafe xay trong tách lọc.
- Espresso cafe: Phải dùng máy chuyên dụng, nén áp suất lớp hạt cafe (đã xay nhuyễn) cùng một lượng nước nóng gần sôi (88-95 độ C).
Chỉ chưa đầy 30 giây, tinh túy hương vị nguyên gốc nhất của hạt cafe đã được chiết xuất thành công, dậy mùi khơi vị. Mặc dù vẫn có những cách thủ công khác để làm ra chúng, nhưng tất nhiên hiếm quán cafe Espresso nào dám chọn.
Tiêu chuẩn áp suất
Cách tinh chỉnh áp suất của máy pha Espresso cafe là nhân tố quan trọng hàng đầu. Áp suất là điều kiện tiên quyết cho quá trình chế biến để tạo lớp bọt nâu sóng sánh, phân bố hàm lượng cafe chuẩn chỉnh cho một tách Espresso.
Mức độ áp suất chuẩn để pha chế Espresso rơi vào khoảng 8 – 9,5 bar.
Đối với cafe phin thông thường, thứ “áp suất” duy nhất có được chính là… trọng lực Trái Đất. Vì vậy, tác dụng chiết xuất cafe và tạo bọt sẽ không bao giờ so được với Espresso pha bằng máy.
Tính chất nguyên liệu
Sau áp suất, đây là yếu tố quan trọng thứ 2 cho một tách Espresso. Hiển nhiên, những lứa hạt tươi và thơm sẽ cho kết quả lý tưởng nhất. Hơn nữa, barista nên trộn chung 2 loại Arabica và Robusta (90/10 hoặc 80/20) để tạo vị tốt hơn. Ngoài ra, cách sơ chế và nghiền hạt mịn để pha cafe cũng cần được để tâm kỹ càng.
Đối với cafe phin, tỷ lệ hạt xay nhuyễn chỉ ở mức vừa phải. Bởi nếu hạt quá nhỏ sẽ dẫn tới tình trạng hòa tan gần như hoàn toàn, khiến vị cafe quá đắng thay vì thơm ngon.
Espresso thì khác: Hạt cafe được xay tới kích thước nhỏ đáng kể, để tổng diện tích tiếp xúc với nước sôi khi nén được tối ưu. Khi đó, cafe càng trở nên rõ vị và tiết kiệm thời gian hoàn thành hơn.
Dù vậy, cả 2 trường phái trên đều không khuyến cáo xay cafe quá nhỏ và mịn. Chúng có thể khiến màng lọc bị tắc ứ bởi hiệu ứng hạt nở ra khi gặp nước sôi.
ĐỌC THÊM:
- Nguồn gốc cafe trên thế giới và những sự kiện thú vị không ngờ
- Vì sao cafe bất ngờ có vị dở tệ: 12 lý do & cách khắc phục
Đặc trưng của cà phê Espresso
Bọt cafe (crema)
Nếu là một người dày kinh nghiệm, chỉ cần nhìn bọt cafe là bạn có thể đoán được tay nghề pha chế của quán cafe Espresso.
Bọt xốp trên bề mặt cốc Espresso là kết quả của một chuỗi phản ứng bên trong quy trình nén áp suất với nước sôi, được thể hiện qua các bước như sau:
- Tinh chất cafe được chiết ra và hòa cùng nước nóng.
- Hạt cafe thô bị nén và tiết ra CO2 có sẵn trong kết cấu hạt.
- Hàm lượng pH bên trong khoang áp suất thay đổi, xúc tác cho các phản ứng tiếp theo.
- Áp suất chênh lệch đột ngột khi đổ cafe từ máy ra cốc, khiến CO2 ban nãy thoát hẳn ra ngoài và nổi lên bề mặt, tạo thành lớp bọt trên cùng.
Lớp bọt này thường có vị đắng, có thể tồn tại tới 40 phút tối đa khi để ở môi trường thông thường. Về hình thức, bọt cafe Espresso phải mịn màng, hơi dày nhưng khó tan, ít bọt lớn.
Chất vị của Espresso
Cảm giác uống một tách Espresso thường được miêu tả là độc nhất, đậm đà, mịn màng và thơm ngậy. Cũng bởi máy pha Espresso cafe giúp nén và chế biến cực nhanh, hạn chế tối thiểu lượng acid tiết ra từ hạt gây lệch vị.
Đó là lý do vì sao chỉ cần trung bình 30 giây, món cafe này vẫn đủ khiến nhiều người mê mẩn, đặc biệt là những ai thích uống cafe mạnh, giữ được lượng caffeine cao để tỉnh táo. Một shot Espresso cơ bản chứa khoảng 60mg caffeine, chưa bằng ¼ hàm lượng caffeine khuyến cáo sử dụng cho 1 ngày. Kể cả khi yêu cầu một cốc double shot, bạn cũng không cần quá để tâm về tác dụng phụ của Espresso khi uống.
Phân loại 3 phiên bản cafe Espresso phổ biến
Tương đơn giản nhưng Espresso có tới 3 biến thể cho riêng mình, với tỷ lệ cafe/nước khi nén khác nhau:
- Ristretto Espresso: Tỷ lệ chiết 1:1 tới 1:1.5 (khoảng 7g cafe sẽ cho ra 7-10ml Espresso).
- Normale Espresso: Tỷ lệ chiết 1:2 tới 1:3 (khoảng 7g cafe sẽ cho ra 20ml Espresso).
- Lungo Espresso: Tỷ lệ chiết tận 1:3 tới 1:4 (khoảng 7g cafe sẽ cho ra 30ml Espresso).
Ristretto Espresso
“Ristretto” mang ý nghĩa tương tự “restricted” trong tiếng Anh, vậy nên tỷ lệ chiết của chúng cho ra khá ít cafe. Thông thường, barista chỉ pha one-shot, và lấy một phần cafe chiết ban đầu là xong.
Cũng bởi vậy mà hương vị Ristretto Espresso sẽ đậm đà và dậy mùi hơn cả, do dùng ít nước trong quá trình nén (tỷ lệ cafe trước và sau dao động ở 1:1). Bạn có thể cảm nhận rõ hương quả và hạt cafe ở một tách Ristretto Espresso.
Normale Espresso
“Normale” chính là “normal” trong Anh ngữ, bởi đây là phiên bản hài hòa và cân bằng nhất.
1:2 là tỷ lệ được xem là khá tối ưu để hòa tan và chiết xuất hết cafe mà không gây lãng phí. Tổng dung tích cafe thu được nhiều hơn so với Ristretto Espresso mà vẫn bảo toàn được hương vị chuẩn.
Lungo Espresso
“Lungo” đồng nghĩa với “long”, ý chỉ lượng nước nén cùng khi pha Espresso sẽ nhiều gấp 3-4 lần one-shot bình thường. Do đó, không khó hiểu khi Lungo Espresso có mùi vị cafe nhẹ nhàng hơn, không cô đặc rõ rệt.
Uống cà phê Espresso có gây hại cho sức khỏe?
Không hề! Uống Espresso đúng cách về tần suất và hàm lượng sẽ có lợi cho sức khỏe. Nhiều chất chống oxy hóa xuất hiện bên trong Espresso, hơn nữa lại có rất ít calo đi kèm.
Khi nạp một lượng vừa đủ, Espresso giúp tỉnh táo và làm việc tập trung hơn, chưa kể gia tăng cảm xúc tích cực trong ngày. Thậm chí, một số người còn tận dụng Espresso như một cách kích thích tinh thần trước mỗi buổi tập gym.
ĐỌC THÊM:
- 21 công dụng tuyệt vời của cafe đối với sức khỏe (kiểm chứng bởi khoa học)
- “Giờ vàng” uống cafe trong ngày: Không phải buổi sáng thức dậy đâu nhé!
Cách order và uống Espresso chuẩn
Order cafe Espresso
Để nắm rõ định nghĩa Espresso là gì, bạn không chỉ cần biết cách uống mà còn cả cách order sao cho đúng vị.
Hầu hết các quán cafe Espresso đều ghi cụ thể mức giá cho single shot và double shot. Trong trường hợp không thấy sẵn trên menu, hãy thoải mái hỏi nhân viên trước để biết lựa chọn của quán.
Nếu đây là tách cafe duy nhất bạn sẽ uống trong ngày, cứ thoải mái gọi double shot. Ngược lại, hãy gọi one shot/single shot nếu vẫn còn tăng 2, tăng 3 đi gặp bạn bè ở một quán cafe khác.
Espresso thường được phục vụ kèm một cốc nước lọc. Kể cả khi quán (quên) không cho kèm, hãy tìm cách lấy một chút nước ở đâu đó. Mục đích là để nhâm nhi tráng miệng trước khi thưởng thức Espresso, giúp hương vị không bị sai lệch so với kỳ vọng.
Thưởng thức Espresso đúng cách
“Espresso” trong tiếng Italy có nghĩa tương tự “express” trong tiếng Anh, mang hàm ý “nhanh chóng”. Điều này chỉ truyền thống Espresso là món đồ uống được pha rất nhanh, và cũng dành cho những người muốn uống cafe thật nhanh mà vẫn cảm nhận hương vị đậm đà và tác dụng tỉnh táo mạnh mẽ.
Dù vậy, chẳng lý do gì bạn phải nhất thiết làm theo truyền thống!
Khi uống Espresso, đừng làm một hơi dốc vào miệng như thể party với bia và tequila. Thay vào đó, hãy nhấp chậm rãi từng chút một. Nhâm nhi và cảm nhận rõ hương vị đầu lưỡi và dư vị lúc sau. Có như vậy, bạn mới hiểu hết giá trị khi thưởng thức một tách Espresso ngon.
Đối với lớp bọt xốp trên mặt cafe, thường có 2 cách xử lý:
- Dùng thìa múc hẳn ra ngoài, bỏ đi để phòng ngừa vị đắng trộn với lớp cafe gốc.
- Khuấy đều để bọt tan ra và hòa cùng toàn bộ cốc Espresso.
Chọn cách nào phù hợp nhất với bạn là được, không cần lưu ý gì nhiều.
Vậy chốt lại thì Espresso là gì? Là một tách cafe trông khá giống cafe đen truyền thống của nước ta, nhưng được pha chế qua máy chuyên dụng và có hương vị đặc trưng hơn nhiều. Và cuối cùng, một sự thật chắc chắn sẽ khiến bạn cảm thấy thú vị: Espresso là tiền đề tạo ra gần như toàn bộ các loại cafe pha máy khác – Latte, Cappuccino, Mocha… – mà chúng mình cũng có các bài phân tích “super chi tiết” rồi đó!